Tôi lớn lên bên Bà. Hồi nhỏ, những lúc ngây ngô Tôi hỏi " Nội ơi, vậy con sẽ gọi ai là Mẹ?" Bà Tôi cười hiền "cốc yêu" vào đầu Tôi "cha mày, thì con gọi Mẹ con là Mẹ chứ ai". Rồi Bà ôm Tôi vào lòng mắt rưng rưng lệ nói "tội cho cháu tôi, mới mấy tuổi đầu mà đã mất Cha, xa Mẹ".
Tuổi thơ, Tôi thật sự không hiểu nhiều, chỉ cảm nhận đôi tay Bà ôm Tôi chai sần và thật ấm. Ngây thơ, Tôi đưa tay Tôi lên bợ má Bà và nói "sao tay Bà không giống tay con, tay con không có vết chai cứng ngắc". Thế là Bà Tôi cười và dùng trán Bà cụng vào trán Tôi rồi Bà móm mém nhai trầu và nói thật đáng yêu "mồ tổ bây, đi so sánh với tay bà già mần chi, tại Nội già rồi"...
Lớn dần, Tôi biết thêm nhiều thứ, Tội nhận ra lưng Nội còng hơn, mái tóc Bà Tôi thưa và bạc hơn... Tôi được biết số phận Nội cơ cực và khổ nhiều... Tôi nghe kể thời ấu thơ Nội Tôi đồng sâu cuốc ruộng... Tay Bà luôn cắm dưới bùn, luôn dính mủ khoai... những chất liệu để nuôi Tôi lớn lên là từ sự lam lủ của người Bà với đồng quê, mái tranh, khói bếp... Đôi tay sần sùi, chai ngắc của Bà Tôi thật ấm áp vô ngần, đôi tay đó từng ẫm bồng Tôi khi Tôi còn bé, từng dắt tay Tôi đi học qua những nhịp cầu tre dưới trời mưa lạnh lẽo, từng kéo Tôi ra khỏi những ham chơi tuổi mới lớn của cuộc đời... và từng ôm Tôi vào lòng dỗ dành Bà nói "con ráng học để nên người, Nội mới yên lòng khi chết".
Tôi trưởng thành từ đồng quê bùn lầy của vùng quê Nội với những lời dạy của Bà. Bà nói " sống nên nhân từ con à " Tôi nũng nịu hỏi " Nội ơi, nhân từ là gì hả Nội?' Bà ôm Tôi vào lòng rồi lắc qua lắc lại gỉải thích " nhân từ có nghĩa là yêu thương con người. Nó chẳng liên quan gì đến tiền. Ai cũng có thể bày tỏ hay thực hiện điều đó theo cách của mình. Thời gian không chờ đợi ai, đừng từ bỏ yêu thương con ạ" Bà Tôi đã truyền lại cho Tôi những ý tưởng sâu sắc về cách sống sao cho phải đạo làm người. Bà dạy nhiều về cách sống. Đối với nhiều người, kiếm tiền là mục đích cả đời, nhưng Nội Tôi chỉ có một mục đích là "sống sao cho phải ". Từng câu nói như đôi bàn tay cứng, thô sần của Nội đã nắm tay Tôi, dắt Tôi bước qua những khúc quanh trong tâm hồn thuở Tôi còn háo thắng.
Nội Tôi đã mất rồi, đôi bàn tay Bà bây giờ không còn nữa, nhưng những điều Nội dạy vẫn luôn trong lòng Tôi " làm người, khó lắm con à. Sống như thế nào để mình luôn đứng thẳng, sống không thẹn với lòng. không hổ với lương tâm..." Nhớ lời Bà, để Tôi mãi thấy ánh sáng trên suốt dặm hành trình của cuộc đời.
ĐÔI TAY BÀ " NỘI CỦA TÔI ".
Bút Ngân
